Page 7 - Bizbize Dergisi Sayı 2
P. 7
Bizbize Menderes 7
Sarayköy’e gelişiniz nasıl oldu,
ilk izlenimleriniz nasıldı?
Mülkiye’den mezun olup kaymakamlık
kursunu taktirname ile bitirdiğim için,
kura çekmeden açıkta olan ilçelerden
istediğimi seçme hakkım vardı. Fakat
“Arkadaşlarım torbadan kura çekerken
ben çekmezsem olmaz” diyerek çekti
kurayı. Türkiye’nin en mahrumiyetli yeri
Bitlis’in Mutki kazası çıktı. Fırın yok,
bakkal yok, berber yok. Nüfus 148 kişi,
biz gittik 150 oldu. 3 yıl bu
mahrumiyet bölgesinde görev yaptıktan
sonra tayinim Sarayköy’e çıktı. 1955 Başbakan Adnan Menderes Cevat Vural ile birlikte fabrikayı gezerken
yılında ovaları süt beyaz pamuk
tarlalarıyla dolu Sarayköy’e geldim. dedi ki; “Kaymakam bey sen gidersen O raporu Ankara’ya sanayi
Mutki’den sonra Paris gibi gelmişti biz bu işten vazgeçeriz, yapamayız. bakanlığına ileteceksin. Sanayi
bana. Şaştım kaldım. O kadar güzel bir Eğer bir cezası falan varsa biz bakanlığı sana tahsis edecek. O
yer ki… İnsanları güler yüzlü, ödeyelim, gitme” dediler. Hakim savcı, tahsis belgesini alıp İstanbul’a
sıcakkanlı, kadirşinas ve sevecendi. jandarma komutanı, emniyet müdürü, götüreceksin. Satıcı firmalardan
mal müdürünü topladım danışmak yalvar yakar mal alıp, çaldırmadan
Bir tekstil fabrikası kurmaya
için. Ya arkadaşlar durum böyle böyle, çarptırmadan Sarayköy’e
nasıl karar verdiniz? ne yapayım şimdi ben?” dedim. getireceksin tahsis edilen malı.
Halk çoğunlukla pamuk üretimiyle “Kaymakam bey! Bu işin sonu iyi Diyelim ki sana 500 ton çimento
geçiniyor. Fakat pamuğu daha görünmüyor. Sen memuriyeti lazım. Her defasında 15 ton
tarladayken satıyorlardı. İzmir’den bırakma. Hiç mülkiye müfettişliği veriyor. Bitince bir daha
tüccarlar gelip pamuğu alıyor, götürüp bırakılır mı?” dediler. gideceksin, bir daha gideceksin.
ihraç ediyorlardı. İlçede yalnız Düşündüm taşındım. Ben bunlara söz Demir için de öyle. Bir yandan da
Akseller’in küçük iplik fabrikası vardı. verdim, bu da kaymakamlığın İtalya’dan Marzoni firmasından
Pamuktan bazı iplikler üretiyorlardı. devamıdır dedim, bastım istifayı. makinaları aldık. 4 yılda fabrikayı
Pamuk tüccarlarını topladım dedim ki; Kalktım kaymakamlık koltuğundan, bir kurmayı başardık.
“Gelin bir şirket kuralım. Sizin bu külüstür masa iki sandalyeden ibaret Fabrika nihayet 1958 yılında
pamuklardan üretim yapalım. Çeşitli şirket müdürlüğüne oturdum. Irmağın üretime geçti. 80 civarında tam
kumaşlar üretelim, iplik üretelim. Bana kenarında 2 katlı bir villa olan otomatik dokuma tezgahında ve
“hayır” diyemediler. 116 köyü dolaştım. kaymakamlık konağını boşaltıp, ailemle 700-800 kişi çalışanla üretim
İrili ufaklı pamuk üreticileriyle 1,5 birlikte 2 odadan ibaret bir kiralık eve başladık. Döşemelikte kullanılan
milyon lira sermayeli bir anonim şirket taşındım. Başladım koşuşturmaya. krep, jakarlı masa örtüleri
kurduk. En büyük ortağı yüzde 40 gibi Fabrikanın kuruluşunda neler üretiyorduk.
bir oranla Aksellerdi. Belediye başkanı yaşadınız? Fabrikayı yaparken, bataklıktı
da Akseller’dendi. arazi. 20-30 tane okaliptüs fidanı
buldum. İşçiye para vermemek
o günlerde İtalya hükümetinin
Fabrikanın bitmeden tayininiz Türkiye’ye 300 milyon dolarlık bir için, yağmurdan sonra toprağı
çıkıyor fakat Sarayköy’den kredi açtığını öğrendim. Bir iki elimle kazarak fidanları kendi
ayrılmıyorsunuz? Neden? temastan sonra bu kredinin 300 bin ellerimle diktim. Bugün fabrikada
dolarlık kısmını Pamuklu Sanayi gördüğünüz büyük okaliptüs
Sarayköy Kaymakamı iken beni Mülkiye ağaçları, benim diktiğim küçük
Müfettişi yapmaya kalktılar. Benim A.Ş.’ye fidanlar.
yaşımda bir kaymakam mülkiye tahsis ettirmeyi başardım.
müfettişi olmamıştı o zamana kadar. Sarayköy’e dönünce de Bugünkü Başbakan Menderes
Önemli bir terfiydi. Büyük bir aşamadır Menderes Tekstil’in yerini Cevat Vural’ın
belediyeden küçük bir bedelle satın şantiyedeki
kaymakam için mülkiye müfettişliği. masasında
Evde karım, iki çocuğum bir yaşlı anam aldık. Sonra koşuşturma başladı.
var. Aybaşında maaş almazsam açız. Ankara, İstanbul, İtalya arasında
Başka hiçbir gelirimiz yok. Onların da mekik dokudum Demir, çimento… O
geleceğini düşünmek zorundayım. Diğer zaman bunları almak öyle kolay
yandan ben bu adamları ayağa kaldırdım değil. Önce vilayete istekte
fabrika kuracağım diye. Söz verdim. bulunacaksın. Vilayetten adamlar
Fabrika kurmak amacıyla şirket gelip “Senin şu kadar çimentoya
kurmuşuz. Şirket idare heyeti geldi ihtiyacın var” diye rapor verecekler.
